de kunst van
intrigerend interviewen

Wat denk je van dit hoekje, Michiel?”, vraag ik aan mijn collega-fotograaf. “Genoeg licht hier voor de foto’s?” Hij knikt instemmend en denkt luidop. “Ja, leuk, zo met die planten en hangende kabels. Een beetje chaos past wel bij hem.” ‘Hem’ is Luc Haekens, levende legende van het Vlaamse televisielandschap, romanschrijver, wijn-, podcast- en programmaboer, de Schrik van Tienen en - tot slot - docent interview- en
reportagetechnieken aan het RITCS. De ideale man dus om het even te hebben over het mooiste ambacht ter wereld: het gouwe ouwe vraaggesprek.

Met opengeklapte laptop en opnameapparatuur in de aanslag wachten we. Licht nerveus overloop ik mijn vragen tot er plots een nasaal “Ha de mannen!” klinkt. Het is klokslag 14 uur en Luc Haekens rijst op uit een stroom studenten als Venus uit de golven. Met energieke blik monstert hij onze opstelling. “Willen jullie dit gesprek opnemen? Kom, ik regel een rustig plekje.” Haastig grabbelen we onze spullen bij elkaar en rennen hem achterna. Hij is hier overduidelijk kind aan huis, en nog geen twee minuten later zitten we niet meer tussen planten en kabels, maar in een archief. “Twee vakken geef ik hier, en dan nog krijg ik geen eigen bureau!” Geen mooier startschot van ons gesprek dan zijn schaterlach.

Een babbel tussen gelijken

Maar hoe begin je in godsnaam aan een interview met een interviewexpert? Bij gebrek aan beter, stel ik hem exact die vraag. “Door de mensen op hun gemak te stellen, Thomas. Interviewen is vertrouwen winnen. Je gesprekspartner in de ogen kijken, een beetje verleiden.” Terwijl ik mijn zwoelste blik opzet, vult Luc snel aan: “Vriendschappelijk hé, zodat ze je nen toffe vinden! Jezelf zijn, iets delen uit je eigen leven … Wie dat oprecht doet zonder te acteren, krijgt een echt gesprek. En dat is precies de bedoeling, want een goed interview voor mij lijkt niet op een interview; het is een babbel tussen twee gelijken. Wel vermijden dat je het gesprek overneemt. Je moet de andere laten spreken.”

(lees verder onder de foto)

Paracommando’s in de puree

Maar wat als je een hekel hebt aan de geïnterviewde? Want wat Rutger Bregman ook beweren mag: er zijn heel wat mensen die niét deugen. En ook die had Luc ooit voor z’n microfoon. Voor hij met het televisieprogramma De Ideale Wereld satire en furore maakte op menig facebooktijdlijn, hield hij zich namelijk bezig met het serieuzere werk. “Ooit maakte ik een reportage over wat onze paracommando’s hadden uitgestoken in Somalië. De misdaden waarover ze openlijk spraken op band, waren ongelooflijk grof. Maar als interviewer moet je op zo’n moment de grote emoties verbergen. Wie lacht of kwaad is, verliest. De geïnterviewde mag op geen enkel moment voelen dat je hem of haar eigenlijk niet kan uitstaan. Neutraal blijven, emoties onder controle houden en kritische vragen stellen zonder te veroordelen: jouw job is om antwoorden te vinden op de vragen van je publiek. Door dat interview zijn die para’s trouwens gesanctioneerd. Toen had ik wel even schrik voor represailles.” 

Ga meer op café

Luc is op dreef. Gul strooit hij met tips, haalt hij herinneringen op aan vervlogen reportages en vertelt anekdotes over z’n studenten. Het lijdt geen twijfel: deze man is niet alleen gebeten door wat hij doet, hij is er ook goed in. Maar hoe begon het voor hem? “Ik heb zelf aan het RITCS gestudeerd”, vertelt Luc. “Maar toen hadden ze hier nog niet begrepen dat een goed interview de pilaar van een reportage is. De lessen die ik geef, bestonden niet, dus moest ik het al doende leren. Gelukkig ben ik heel wat mensen tegengekomen die hun trucs wilden delen, zoals mijn toenmalige producer bij het radioprogramma Piazza. Maar het allermeeste stak ik op van mijn bezoeken aan de Prix Europa, een internationaal mediafestival. Zo zat ik eens toevallig aan tafel met een ster van Radio BBC. Geen idee wie dat was, maar het klikte. Een avond aan de toog met die mens was leerrijker dan mijn ganse schoolcarrière. Ook met de director van The Act of Killing ben ik eens een avond blijven plakken na Prix Europa. Dat is mijn grootste aanrader voor wie goed wil worden in dit vak: ga naar internationale conferenties. En op café.”

5 tips van Luc
voor betere interviews

1. Wandel samen door het verleden

Laat de geïnterviewde dingen beschrijven zoals het weer, kleuren of plaatsen. Dankzij die details komen ze in een soort trance waardoor ze veel beter vertellen.

2. Laat mensen uitweiden

Interessant of niet: mensen die hun ei kwijt willen, laat je even doen. Zoniet zitten ze heel de tijd met dat verhaal in hun hoofd, en dat heeft invloed op het gesprek.

3. Zoek de tweede laag op

Stel vragen waarop je verder kan bouwen. Wanneer iemand over het werk praat, vraag je niet naar de kleur van zijn bureaustoel, maar of dat het werk is dat hij al altijd wou doen.

4. Doe het 's avonds

Mensen zijn ’s avonds emotioneler dan ’s ochtends, hetgeen altijd een beter verhaal oplevert. Neem het interview ook bij hen thuis af. Daar voelen ze zich veilig.

5. ZWIJG

Als je vermoedt dat er een stuk van het antwoord wordt achtergehouden, kijk je in de ogen van de geïnterviewde en zwijg je.

Extra tip: dat werkt niet bij mensen die zelf veel interviews afnemen. Maar het is wel hilarisch wanneer een journalist het probeert.